Συνών : Αίσκουλος (Aesculus), Αγγλιστί ( Horse Chestnut-tree η Bucheye) , Γαλλιστί (Marronnier d’ Inde.)
Οικογένεια : Ιπποκαστανίδες (Hippocastanaceae)
Κοινό όνομα : Αγριοκαστανιά
Το γένος περιλαμβάνει 15 περίπου είδη δέντρων και θάμνων που κατάγονται από τη βόρεια Αμερική την Ανατολική Ασία και τη νότια Ευρώπη. Τα δεντρώδη είδη μπορούν να φτάσουν σε ύψος 30 περίπου μ. Έχουν εύρωστο κορμό, λείο φλοιό και παλαμοσχιδή φύλλα που αποτελούνται από 5-9 φυλλάρια με οδοντωτές παρυφές. Τα λουλούδια άσπρα ή ροζ είναι ενωμένα σε όρθιες φόβες που ανοίγουν στα τέλη της ανοίξεως. Τα περισσότερα είδη είναι ανθεκτικά και εύκολα στην καλλιέργεια. Οι ιπποκαστανέες είναι κατάλληλες για τη διακόσμηση πάρκων και κήπων ή για να σχηματίζουν δεντροστοιχίες κατά μήκος δρόμων και λεωφόρων. << ………..ο δε καρπός του απαλλασσόμενος δια ζέσεως εν ύδατι της πικράς γεύσεώς του, χρησιμεύει προς διατροφήν των αιγοπροβάτων και των χοίρων (Π.Γ. Γεννάδιος Λεξικόν Φυτολογικόν σελίς 436 ).
Είδη και ποικιλίες
Αίσκουλος η καλιφορνική (Aesculus californica)
Θάμνος που κατάγεται από την Καλιφόρνια και δεν ξεπερνά το ύψος των 12μ. Έχει επεκτατική ή θυσανώδη μορφή και αχνορόδινα, αρωματικά λουλούδια ενωμένα σε κυλινδρικές φόβες που ανοίγουν τον Απρίλιο. Παράγει μεγάλους, λείους καρπούς. Πρόκειται για είδος πολύ ανθεκτικό ιδιαίτερα κατάλληλο για κήπους περιορισμένων διαστάσεων. Φυτεύεται μεμονωμένο ή κατά συστάδες.
Αίσκουλος x σαρκόχρους (Aesculus x carnea)
Υβρίδιο κηπευτικής προελεύσεως που δημιουργήθηκε από διασταύρωση των ειδών Αίσκουλος η ιπποκαστανέα (A hippocastanum) και Αίσκουλος η περιδεής (A.paria). Είναι γνωστό σαν κόκκινη ιπποκαστανέα και έχει ύψος 10-15μ με συμπαγή και στρογγυλωπή μορφή. Τα φύλλα πιο σκούρο και πιο γυαλιστερά από την κοινή ιπποκαστανέα είναι σχετικά μικρά και αποτελούνται από 5 φυλλάρια. Τα λουλούδια ανοιχτοκόκκινα ή ροζ –καρμινόχρωμα εμφανίζονται ενωμένα σε βότρεις μήκους 15-20εκατ μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου. Οι καρποί περιβάλλονται από ένα χαλκοπράσινο περίβλημα χωρίς αγκάθια. Είναι ένα είδος με αργή ανάπτυξη ανθεκτικό στην ξηρασία.
Από τις διάφορες ποικιλίες του αναφέρουμε τη Μελανοπόρφυρο (Atropurpureum), με πορφυρά λουλούδια την Μπριότειος (Briotti) πιο εύρωστη από το τυπικό είδος με κόκκινα λουλούδια και την Όρθια (Erecta) με όρθια λουλούδια.
Αίσκουλος η ετερόχρους (Aesculus discolor)
Είναι δενδρύλλιο που κατάγεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και μπορεί να φτάσει σε ύψος 10μ. Η επάνω επιφάνεια των φύλλων είναι γυαλιστερή ενώ η κάτω καλύπτεται από ελαφρό χνούδι. Παρουσιάζει κίτρινα ή κόκκινα λουλούδια ενωμένα σε φόβες μήκους 15-20 εκατ και παράγει στην συνέχεια καστανόχρωμους καρπούς.
Αίσκουλος η λεία (Aesculus glabra)
Πρόκειται για δενδρύλλια που κατάγεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και δεν ξεπερνά το ύψος των 10μ. Έχει στρογγυλωπή κόμη και σύνθετα φύλλα αποτελούμενα από 5 φυλλάρια που το φθινόπωρο παίρνουν ένα ζωηρό κίτρινο χρώμα. Τα λουλούδια κιτρινοπράσινα εμφανίζονται τον Μαίο. Οι καρποί είναι ωοειδής και χωρίς αγκάθια.
Αίσκουλος η ιπποκαστανέα (Aesculus hippocastanum)
Πρόκειται για την κοινή ιπποκαστανέα ή αγριοκαστανιά ένα θαυμάσιο δέντρο που κατάγεται από τη Μικρά Ασία και τη δυτική Ελλάδα.(Ήπειρο κλπ) Το ύψος της κυμαίνεται κατά μέσο όρο γύρω στα 20-25 μ αλλά μπορεί να φτάσει και τα 40. Ο κορμός είναι εύρωστος συχνά με αυλακώσεις καλυμμένος από λεία φλούδα. Φέρει μάλλον θεαματικούς καστανούς «οφθαλμούς» που στις αρχές της ανοίξεως γίνονται κολλώδεις. Έχει εξάλλου βαθυπράσινα φύλλα αποτελούμενα από 5-7 οδοντωτά φυλλάρια το πιο μεγάλο από τα οποία μπορεί να φτάσει το μήκος των 25 εκατ και το πλάτος των 10εκατ. Κατά το φθινόπωρο τα φύλλα παίρνουν πολύ ζωηρά χρώματα από το έντονο κόκκινο ως το χρυσοκίτρινο και το πορτοκαλί. Τον Μαίο παρουσιάζει άφθονα άσπρα αρωματικά λουλούδια ενωμένα σε όρθιους κωνικούς στόχεις μήκους 20-25 εκατ. Οι καρποί (γνωστοί και σαν ινδικά κάστανα ) μοιάζουν με τα κοινά κάστανα : αποτελούνται από ένα πράσινο αγκαθωτό περίβλημα που περικλείει έναν χοντρό καστανόχρωμο γυαλιστερό σπόρο.
Η ιπποκαστανέα είναι δέντρο με γρήγορη ανάπτυξη : ένα νεαρό φυτό μπορεί να ξεπεράσει τα 50εκατ από τις αρχές της Ανοίξεως ως τις αρχές του καλοκαιριού. Επίσης είναι μακρόβιο δέντρο (μπορεί να ζήσει πάνω από 150χρόνια) Είναι κατάλληλο για πάρκα και κήπους καθώς και για δεντροστοιχίες λεωφόρων.
Από τις διάφορες ποικιλίες του αναφέρουμε τη Μπαουμάνειος (Baumani) με διπλά άσπρα λουλούδια τα οποία διαρκούν περισσότερο από του τυπικού είδους αλλά δεν παράγουν καρπούς και την «Κίτρινη» ποικιλόχρωμη (Luteo variegata) με φύλλα που έχουν κίτρινες κηλίδες.
Αίσκουλος η ινδική (Aesculus indica).
Ελάχιστα διαδομένο είδος που κατάγεται από τα Ιμαλαία και μπορεί να φτάσει σε ύψος 20μ. Πρόκειται για ανθεκτικό δέντρο με κοντό κορμό και με πολύ αναπτυγμένη «κόμη». Τα φύλλα του αποτελούνται από 9 κρεμάμενα φυλλάρια τα οποία είναι πορτοκαλοκίτρινα στην αρχή και γίνονται στη συνέχεια πράσινα και γυαλιστερά. Τα λουλούδια άσπρα με κίτρινες και κόκκινες αποχρώσεις εμφανίζονται τον Ιούνιο –Ιούλιο ενωμένα σε όρθιες φόβες μήκους 30εκατ και παράγουν γυαλιστερούς, μαύρους και δερματώδεις σπόρους. Το είδος αυτό που είναι αξιοσημείωτο για τη μορφή, το φύλλωμα, την ανθοφορία και την ανθεκτικότητα του θα άξιζε να καλλιεργείται πολύ περισσότερο στα πάρκα και στους λεωφόρους.
Πρόκειται για δενδρύλλιο ύψους 8μ που κατάγεται από τη βόρεια Αμερική. Στο είδος αυτό ανήκει η πολύ γνωστή ποικιλία «Ερυθρόβλαστος» (Erythrovlastos) η οποία είναι περιζήτητη για το ωραίο της φύλλωμα. Τα φύλλα της τα οποία έχουν ένα ανοιχτό ροζ χρώμα στην αρχή ενώ στη συνέχεια γίνονται κιτρινοπράσινα και τέλος τείνουν προς το πορτοκαλί. Το είδος αυτό μπορεί να καλλιεργηθεί τόσο σε μικρούς όσο και σε μεγάλους κήπους.
Αίσκουλος η όκτανδρος (Aesculus octandra).
Το δέντρο αυτό που είναι γνωστό και σαν κιτρινολούλουδη ιπποκαστανέα κατάγεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και μπορεί να φτάσει το ύψος των 30μ. Τα φύλλα του που αποτελούνται από 5-7 φυλλάρια έχουν βαθυπράσινο χρώμα στην πάνω επιφάνεια και κιτρινοπράσινο στην κάτω. Τα λουλούδια ωχρά κίτρινα ανοίγουν τον Μαίο –Ιούνιο ενωμένα σε στάχεις και παράγουν στη συνέχεια λείους και σφαιρικούς καρπούς.
Αίσκουλος η ολιγανθής (Aesculus parviflora)
Είναι ένα δενδρύλλιο με θαμνώδη μορφή που κατάγεται από τις νοτιοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες και δεν ξεπερνά το ύψος των 5μ. Από τις ρίζες του αναπτύσσονται πολυάριθμες παραφυάδες. Τα λουλούδια άσπρα και ενωμένα σε πολύ μακριές φόβες ανοίγουν τον Ιούλιο.
Αίσκουλος η περιδεής (Aesculus pavia)
Μικρό δέντρο που κατάγεται από τις νοτιοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες και δεν ξεπερνά το ύψος των 10μ. Έχει βαθυπράσινα φύλλα που αποτελούνται από 5 λεπτά και μυτερά φυλλάρια και κόκκινα λουλούδια ενωμένα σε όρθιους βότρεις που ανοίγουν τον Μαίο –Ιούνιο. Παράγει λείους και ωοειδής καρπούς.
Αίσκουλος η ταραγμένη (Aesculus furbinata)
Δέντρο ύψους 30 περίπου μ που κατάγεται από την Ιαπωνία. Τα φύλλα του αποτελούνται από 7 πολύ μεγάλα φυλλάρια με λαμπερό πράσινο χρώμα στην πάνω επιφάνεια και ωχροπράσινο στην κάτω που το φθινόπωρο γίνονται πορτοκαλιά. Τα λουλούδια άσπρα με κόκκινες κηλίδες είναι ενωμένα σε κωνικούς βότρεις μήκους 25εκατ. Παρά την ανθεκτικότητα του το είδος αυτό είναι ελάχιστα διαδομένο.
Αίσκουλος η γεωργιανή (Aesculus Georgiana Sarg).
Θάμνος ιθαγενής των Η.Π.Α 1.5-2.00 μέτρα ύψος με φύλλα παλαμοειδή, με άνθη ερυθρά η κίτρινα.
Αίσκουλος η μακρόσταχυς (Aesculus macrostachya Michx).
Θάμνος ιθαγενής των νοτίων χωρών των 1.5-3.00 μέτρα ύψος με φύλλα παλαμοειδή, με άνθη λευκά. Είδος προς διακόσμησιν πρασιών.
Διά της επιλογής επιτεύθησαν:
Αίσκουλος η πυραμιδοειδής (Aesculus var. Pyramidalis nichols) με κόμην πυραμιδοειδή,
Αίσκουλος η τριχόφυλλος (Aesculus var. Laciniata letoy),
Αίσκουλος η ομβρελλόμορφος (Aesculus umbraculifera).
Οι ιπποκαστανέες είναι ανθεκτικές και καλλιεργούνται εύκολα. Φυτεύονται στην οριστική τους θέση από τον Οκτώβριο ως τον Μάρτιο σε οποιοδήποτε έδαφος κήπου (αν είναι δροσερό βαθύ και εύφορο τόσο το καλύτερο) και σε προσήλιες ή μερικώς σκιαζόμενες θέσεις.
Τα γέρικα ή πολύ πυκνά δέντρα του είδους Αίσκουλος η ολιγαθής (A.parviflora) πρέπει να κλαδεύονται τον Φεβρουάριο. Το κλάδεμα αυτό συνίσταται στο κόψιμο των γέρικων κλαδιών σύρριζα στο έδαφος.
Πολλαπλασιαμός
Όλα τα είδη μπορούν να πολλαπλασιαστούν εύκολα με σπόρο. Τα δενδρύλλια καλλιεργούνται σε φυτώριο για 2-3 χρόνια και ύστερα μεταφυτεύονται στην οριστική τους θέση.Τα υβρίδια και οι ποικιλίες δεν πρέπει να πολλαπλασιάζονται με σπόρο επειδή τα φυτά που δημιουργούνται μ’αυτό τον τρόπο παρουσιάζουν συνήθως χαρακτηριστικά διαφορετικά από του μητρικού δέντρου. Πολλαπλασιάζονται με εμβολιασμό την άνοιξη με υποκείμενο το είδος Αίσκουλος η ιπποκαστανέα (A.hippocastanum) που είναι ένα απ τα πιο διαδομένο και ανθεκτικά είδη στα κλίματα μας.
0 σχόλια