Οικογένεια: Μορείδες (Moraceae)
 |
Το υποείδος Φίκος η καρική ήμερη έχει μέτριο ανάστημα (6-7μ) απλωτή μορφή και χαμηλή στρογγυλωπή και διακλαδισμένη «κόμη». Ο κορμός και τα εύρωστα κλαδιά της σκεπάζονται από ένα λείο, γκρίζο φλοιό. Πρόκειται για φυλλοβόλο δέντρο με αρκετά μεγάλα, σαρκώδη φύλλα διαιρεμένα σε 3-5 λοβούς, βαθυπράσινα και γυαλιστερά στην επάνω επιφάνεια και καλυμμένα με πολύ μικρές και σκληρές τρίχες στην κάτω. Τα σύκα από βοτανική άποψη δεν είναι καρποί αλλά ταξιανθίες που κατόπιν γίνονται ταξικαρπίες. Το σύκο είναι μια ταξιανθία που αποτελείται από μια σαρκώδη ανθοδόχη στο εσωτερικό της οποίας βρίσκονται τα μικρά λουλούδια. Αυτά στην συνέχεια μετατρέπονται σε μικρούς σκληρούς καρπούς που θεωρούνται σπόροι. Οι ποικιλίες της ήμερης συκιάς παράγουν γενικά δύο τύπους ταξιανθιών (σύκων). Τα πρώτα ωριμάζουν τον Ιούνιο και ονομάζονται φρακασάνες ενώ τα δεύτερα που είναι και τα πραγματικά σύκα ωριμάζουν κατά τον Αύγουστο- Σεπτέμβριο. Σχηματίζονται στη μασχάλη των φύλλων πάνω στα μικρά κλαδιά που αναπτύχθηκαν την άνοιξη. Στα ίδια αυτά κλαδιά σχηματίζονται κι άλλες ταξιανθίες που ωριμάζουν μόνο την επόμενη άνοιξη και γίνονται φρακασάνες. Η αγριοσυκιά παράγει τρεις διαφορετικούς τύπους ταξιανθιών (όψιμα σύκα, προσύκα, ερινεοί) και όμως δεν είναι εδώδιμες.
Όπως αναφέραμε τα λουλούδια είναι κλεισμένα μέσα σε μια σαρκώδη ανθοδόχη η οποία έχει ένα στρογγυλωπό άνοιγμα. Για να φτάσει η ταξιανθία στην πλήρη ωρίμανση είναι απαραίτητο να γονιμοποιηθούν τα λουλούδια. Στην αγριοσυκιά η γονιμοποίηση εξασφαλίζεται από ένα έντονο τον Βλαστοφάγο τον ψήνα (Blastophaga psenes) που καθώς μπαινοβγαίνει μέσα στις ταξιανθίες εξασφαλίζει τη μεταφορά της γύρης. Το έντομο αυτό επισκέπτεται επίσης τα πραγματικά σύκα της ήμερης συκιάς και τα γονιμοποιεί : χάρη στον Βλαστοφάγο πολλές ποικιλίες ήμερης συκιάς που καλλιεργούνται στην χώρα μας μπορούν να παράγουν τέλεια αναπτυγμένα σύκα. Για τον λόγο αυτό ήταν κάποτε διαδομένη η τεχνική του «ερινεασμού» ή «ορνιάσματος» δηλαδή το κρέμασμα πάνω στην ήμερη συκιά μερικών κλαδιών αγριοσυκιάς με καρπούς από τους οποίους βγαίνουν οι βλαστοφάγοι κατά την άνοιξη. Σήμερα ο ερινεασμός δεν είναι πια πολύ διαδομένος μια και υπάρχουν ποικιλίες ήμερης συκιάς που μπορούν να σχηματίζουν εδώδιμα σύκα τέλεια ανεπτυγμένα χωρίς να χρειάζονται γονιμοποίηση (παρθενοκαρπία). Τα σύκα παρθενοκαρπικής προελεύσεως διακρίνονται από εκείνα στα οποία έχει γίνει η γονιμοποίηση επειδή δεν περιέχουν τους μικρούς καρπούς (δηλαδή τους «σπόρους»).
Ποικιλίες
Οι ποικιλίες που παράγουν μόνο πραγματικά σύκα λέγονται μονόφορες, ενώ αυτές που παράγουν τόσο φρακασάνες ή αυγόσυκα όσο και πραγματικά σύκα λέγονται δίφορες. Οι ποικιλίες είναι πάρα πολλές και μπορούν να ταξινομηθούν σύμφωνα με διάφορα κριτήρια :χρώμα του σύκου (άσπρα και μαύρα σύκα) εποχή ωριμάνσεως προορισμός του προιόντος (νωπή κατανάλωση, αποξήρανση). Στη χώρα μας είναι περίφημα τα ξερά σύκα Καλαμών και Κύμης. Οι καλύτερες ποικιλίες νωπών σύκων είναι τα βασιλικά και τα μαντουλάρικα της Αττικής. Επίσης πολύ καλή ποικιλία συκιάς είναι η σμυρναική (σύκα μπαρδατζίκια). Γενικά μπορούμε να πούμε ότι οι ποικιλίες συκιάς που καλλιεργούνται κατά τόπους είναι αποτέλεσμα τοπικής προσαρμογής γι’αυτό και κάθε περιφέρεια έχει τις δικές της ποικιλίες έστω και αν τα δέντρα που αρχικά είχαν φυτευθεί ήταν ξενικών ποικιλιών.
Τεχνική της καλλιέργειας
Η συκιά αναπτύσσεται καλά στις ζώνες με ήπιο κλίμα αλλά αντέχει και στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα αρκεί να μην κατεβαίνουν κάτω από τους -100C. Στα πολύ ψυχρά κλίματα ωστόσο θα πρέπει να φυτεύεται σε προστατευμένα και πολύ ηλιόλουστα μέρη (για παράδειγμα κοντά σε έναν τοίχο στραμμένο στο νοτιά).
Φυτεύεται το φθινόπωρο ή στις αρχές της ανοίξεως σε εδάφη εμπλουτισμένα με κοπριά και ανόργανα λιπάσματα. Γενικά προτιμά τα βαθιά, δροσερά και ελαφρά χρώματα. Η συκιά μπορεί να αναπτυχθεί και σε ασβεστώδη εδάφη αλλά δεν αντέχει στα υπερβολικά συμπαγή και υγρά.
Τα σύκα μαζεύονται όταν είναι τελείως ώριμα(η ωρίμανση είναι σταδιακή) όταν δηλαδή είναι μαλακά και η φλούδα τους σκάζει. Τα φρέσκα σύκα διατηρούνται δύσκολα και γι’αυτό καταφεύγουμε στην αποξήρανση. Γενικά τα ώριμα σύκα αφήνονται στο φυτό για να αρχίσουν να στεγνώνουν. Στην συνέχεια μαζεύονται και τοποθετούνται στον ήλιο για μια περίπου εβδομάδα για να ξεραθούν (στη βιομηχανία μπαίνουν σε βραστό νερό). Πολύ εύγεστα και γλυκά τα σύκα είναι γνωστά από τα πανάρχαια χρόνια: αναφέρονται στην Αγία Γραφή και σε πολυάριθμα αρχαία κείμενα (τα αναφέρει και ο Όμηρος στην Οδύσσεια.)
Πολλαπλασιασμός
Γίνεται με μόσχευμα. Το καλοκαίρι κόβονται κλαδιά 2-3 χρόνων μήκους 30-40 εκατ και φυτεύονται σε φυτώριο ή απευθείας στην οριστική θέση.
Για τον πολλαπλασιασμό μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν και έρριζες παραφυάδες που αποσπώνται από το μητρικό δέντρο και φυτεύονται στο τέλος του καλοκαιριού- φθινόπωρο.
Κλάδεμα
Η συκιά δεν αντέχει στο κλάδεμα γι’αυτό και διαμορφώνεται σε φυσικό σχήμα. Στο κλάδεμα παραγωγής (που γίνεται το χειμώνα) αφαιρούνται μόνο τα ξερά ή άρρωστα κλαδιά. Δεν πρέπει να κόβονται οι κορυφές των κλαδιών γιατί στην άκρη τους σχηματίζονται οι καρποί. Αν θέλετε να ανανεώσετε ένα δέντρο που έχει πάθει ζημές αρκεί να μεγαλώσετε μια παραφυάδα του.
Σημ: Στις φωτογραφίες έχουμε ενα πειθαρχημένο κλάδεμα δέντρου νωρίς την άνοιξη και εμβολιασμό ( μπόλιασμα - κέντρωμα ) συνήθως προς το τέλος Αυγούστου.
0 σχόλια