Οικογένεια : Ουλμίδες (Ulmaceae)
Κοινά ονόματα: μελικοκιά, μελικουκιά, μικροκουκιά, κεράδα (Ζάκυνθος), κοκκονία (Κύπρος)
Το γένος Κελτίς περιλαμβάνει 80 είδη φυλλοβόλων δέντρων και θάμνων τα περισσότερα από τα οποία αναπτύσσονται στο βόρειο ημισφαίριο εκτός από μερικά που βρίσκονται στη νότια Αφρική. Μόνο δεκαπέντε περίπου είδη αναπτύσσονται στις εύκρατες ζώνες ενώ όλα τ’αλλα είναι τροπικά και υποτροπικά φυτά. Στο δικό μας γεωγραφικό πλάτος καλλιεργούνται κανονικά μόνο τρία είδη. Έχουν ωοειδή –λογχοειδή εναλλασσόμενα φύλλα με μακρύ μίσχο. Τα λουλούδια μεμονωμένα ή ενωμένα σε ομάδες είναι τελείως ασήμαντα από διακοσμητική άποψη. Οι καρποί σε μέγεθος μπιζελιού είναι δρύπες με σκληρό πυρήνα και παραμένουν πάνω στο δέντρο ακόμα και μετά την πτώση των φύλλων. Τα είδη αυτά μεταφέρθηκαν στην Ευρώπη τον 18ο αιώνα και έχουν εγκλημτιστεί καλά στα κλίματα μας όπου καλλιεργούνται σαν καλλωπιστικά δέντρα στα πάρκα. Επίσης χάρη στην ανθεκτικότητα τους στη μολυσμένη ατμόσφαιρα των πόλεων χρησιμοποιούνται και σαν δέντρα δεντροστοιχιών. Το είδος Κελτίς η δυτική (C.occidentalis) καλλιεργείται λιγότερο παρ’ολο που είναι πολύ καλλωπιστικό κυρίως το φθινόπωρο που τα φύλλα του αποκτούν ένα όμορφο κίτρινο –χρυσαφί χρώμα. Η Κελτίς η νότιος (C.australis) παράγει εδώδιμες αν και άνοστες δρύπες.
Είδη και ποικιλίες
Απαντά αυτοφυής στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική, τη δυτική Ασια και μπορεί σε ευνοϊκές συνθήκες να φτάσει σε ύψος 25μ. Πρόκειται για κομψό δέντρο με κοντό κορμό ο οποίος παρουσιάζει αυλακώσεις και λείο, γκρίζο φλοιό όμοιο με της οξυάς με τη διαφορά ότι αύτος συχνά εμφανίζει φελλώδη «μάτια». Έχει εύρωστο και καλά αναπτυγμένο ριζικό σύστημα. Η κόμη πλάτους 10 περίπου μ και στρογγυλωπή με οριζόντια χαμηλά κλαδιά είναι πολύ συμπαγής και μοιάζει σαν μια αδιαπέραστη μάζα από φύλλα. Τα δευτερεύοντα κλαδιά είναι κυρτά προς τα κάτω και τα φύλλα ελλειπτικά –ωοειδή και μερικές φορές λογχοειδή είναι ζαρωμένα και βαθυπράσινα στην επάνω επιφάνεια και γκρίζα χνουδωτά στην κάτω. Παράγει σφαιρικούς καρπούς των οποίων το χρώμα είναι κιτρινωπό το καλοκαίρι αλλά γίνεται σκούρο –ιώδες σχεδόν μαύρο την εποχή της ωριμάνσεως το φθινόπωρο. Αυτό το δέντρο δεν αναπτύσσεται σε μεγάλα υψόμετρα. Υπάρχει μια αυτοφυής ποικιλία η «Ποικιλόχρωμη» (Variegata) που τα φύλλα της έχουν κίτρινες κηλίδες.
Κέλτις η δυτική (Celtis occidentalis).
Κατάγεται από την βορειοαναταλική Αμερική όπου συνήθως φτάνει σε ύψος 25μ ενώ μερικές φορές μπορεί να ξεπεράσει τα 40μ. Γενικά είναι πιο ανθεκτικό από το προηγούμενο και επίσης αναπτύσσεται πιο γρήγορα απ’αυτό. Έχει πολύ πλατιά κόμη και φλοιό με φελλοποιημένες εξάρσεις. Τα νεαρά κλαδιά είναι λιγότερο εύθραυστα ενώ τα φύλλα ξεχωρίζουν για το πιο ανοιχτό χρώμα της κάτω επιφάνειας και για το λεπτό χνούδι που καλύπτει τις νευρώσεις. Οι καρποί αρκετά μεγάλοι και ωοειδείς έχουν ένα πορτοκαλί πορφυρό χρώμα που δημιουργεί μια τέλεια αντίθεση με το χρυσοκίτρινο χρώμα των φθινοπωρινών φύλλων. Η ποικιλία «Audibertiana» έχει πιο μεγάλα και ζαρωμένα φύλλα.
Κέλτις η Τουρνεφόρτειος (Celtis Tournefortii).
Είδος σπάνιο απαντάται σε χαμηλά υψόμετρα της Πελοποννήσου και της νήσου Κέας, στη Σικελία και Μικρά Ασία.(Βοτανικόν-Φυτολογικόν Λεξικόν Δημήτριος Σ. Καββάδας, τόμος IV, σελίς 1856)
Κέλτις η σινική (Celtis sinensis)
Το είδος αυτό που κατάγεται από την Κίνα και την Ιαπωνία φτάνει σε ύψος 20 περίπου μ και παρουσιάζει καρδιόσχημα φύλλα.
Οι μελικουκιές προτιμούν τα γόνιμα και βαθιά εδάφη αλλά αναπτύσσονται αρκετά καλά και στα ξερά και στα πετρώδη αρκεί να υπάρχει καλή αποστράγγιση. Η έκθεση στον ήλιο βοηθάει την αρμονική και συμπαγή ανάπτυξη της κόμης. Η Κελτίς η νότιος εγκληματίζεται μόνο στα μέρη όπου ευδοκιμεί η ελιά γιατί δεν αντέχει στο κρύο ενώ η Κελτίς η δυτική προσαρμόζεται σε πολύ διαφορετικά κλίματα γι’αυτό το είδος αυτό είναι πολύ πιο διαδομένο από το προηγούμενο. Φυτεύεται την άνοιξη.
Πολλαπλασιασμός
Ο πολλαπλασιασμός της μελικουκιάς γίνεται με σπόρους το φθινόπωρο αλλά και την άνοιξη πάντα στο ύπαιθρο. Γενικά οι σπόροι αργούν να φυτρώσουν και τα νεαρά φυτά μπορούν να μεταφυτευτούν στην οριστική τους θέση μετά από 3-4 χρόνια. Ο καρπός της κατά τι μεγαλύτερος κόκκου πεπέρεως, τρώγεται υπό των παίδων( Π.Γ. Γεννάδιος Λεξικόν Φυτολογικόν σελίς 490).
Η μελικουκιά αν εξαιρέσει κανείς το κόψιμο των ξερών κλαδιών δεν χρειάζεται κανενός είδους κλάδεμα
0 σχόλια