Οικογένεια : Μυρτίδες (Myrtaceae)
Γένος με 660 είδη αειθαλών δέντρων και δενδρυλλίων που κατάγονται από την Αυστραλία απ’οπου μεταφέρθηκαν στις αρχές του 19ου αιώνα στη βόρεια Αφρική και στην Ευρώπη ιδιαίτερα στις μεσογειακές περιοχές. Ο πρώτος εισαγαγών την Ευκάλυπτον εις την Ελλάδα είναι ο καθηγητής Ορφανίδης. Ούτος τω 1864 εκαλλιέργησεν την σφαιριόκαρπον Ευκάλυπτον εις τον παρά τας Αθήνας Βοτανικόν κήπον, αλλά κατά την ομολογία του (Γεωπονικά Α΄σελ.186) ουχί μετά πλήρους επιτυχίας, (Π. Γ. Γεννάδιος Λεξικόν φυτολογικόν σελίς 383).
Το γένος αυτό περιλαμβάνει φυτά με πολύ διαφορετικές διαστάσεις : από δενδρύλλια που δεν ξεπερνούν το ύψος των 3μ ως πανύψηλα δέντρα όπως ο Ευκάλυπτος ο βασιλεύων (Eucalyptus regnans) που μπορεί να ξεπεράσει τα 100μ.Επίσης στο γένος αυτό ανήκουν είδη ανθεκτικά και ευαίσθητα στο κρύο κατάλληλα για όλες τις κλιματικές συνθήκες από τις ερήμους ως τα τροπικά δάση και τις ψυχρές αλπικές περιοχές.
Στους κήπους καλλιεργούνται γενικά τα ανθεκτικά είδη που μπορούν να διαμορφωθούν σε δέντρα ή σε θάμνους φυτεμένα μεμονωμένα ή σε φράχτες και κλαδεμένα στο επιθυμητό σχήμα ή κομμένα στη βάση για να ευνοηθεί η ανάπτυξη των δυνατών παραφυάδων. Εξάλλου μερικά είδη με γρήγορη ανάπτυξη όπως ο Ευκάλυπτος ο σφαιρικός (E.globulus) χρησιμοποιούνται στις αναδασώσεις για να σχηματίζουν ανεμοθραύστες καθώς και για την αποστράγγιση ελωδών εδαφών κυρίως στις μεσογειακές περιοχές.
Τα κλαδιά του ευκάλυπτου περιζήτητα για τον όμορφο χρωματισμό των φύλλων και για το χαρακτηριστικό άρωμα των λουλουδιών εμφανίζονται συχνά στις συνθέσεις των ανθοκόμων. Τα φύλλα αντίθετα συγκομίζονται για τις ιδιότητες του λαδιού που περιέχουν σαν βάλσαμο το οποίο βρίσκει πολλές χρήσεις. Επίσης το ξύλο είναι πολύτιμο και χρησιμοποιείται τόσο στην επιπλοποία όσο και στις οικοδομές καθώς και για την παραγωγή χαρτιού. Τέλος μερικά είδη ευκαλύπτου είναι θαυμάσια μελιτοφόρα φυτά που διατηρούν επίσης και τις άλλες φαρμακευτικές ιδιότητες του γένους. Τα δενδρώδη είδη έχουν πολύ διακλαδισμένη κόμη και κρεμάμενα δρεπανόμορφα φύλλα. Η φλούδα είναι πολύ διακοσμητική: παρουσιάζεται πράγματι άσπρη ή χρωματιστή στα νεαρά κλαδιά και στους βλαστούς ενώ στα γέρικα δέντρα 4-5 χρόνων τουλάχιστον το ρυτίδωμα του κορμού και των κύριων κλαδιών σπάζει αποκαλύπτοντας την από κάτω φλούδα και σχηματίζοντας έτσι άσπρες ή κρεμ κηλίδες που με τον καιρό σκουραίνουν. Η ανθοφορία των ανθεκτικών ειδών είναι πολύ πλούσια και διακοσμητική. Παρατηρείται το καλοκαίρι αλλά μόνον ύστερα από 4-6 χρόνια αναπτύξεως. Τα μπουμπούκια σχηματίζονται ενωμένα σε ομάδες στη μασχάλη των φύλλων και ανοίγουν μόνο όταν το γενετικό σύστημα είναι έτοιμο για γονιμοποίηση. Τα λουλούδια πλάτους 1-2 εκατ. έχουν ευχάριστο άρωμα και αποτελούνται από θυσάνους στημόνων με άσπρα ή άσπρα –κρεμ νημάτια. Οι καρποί έχουν το σχήμα κάψας με το επάνω μέρος διαιρεμένο σε 3-5 κυψέλες. Τα είδη που καλλιεργούνται σαν θάμνοι παρουσιάζουν ένα ενδιαφέρον φύλλωμα που αποτελείται από φύλλα τα οποία έχουν σχήμα χρώμα και θέση διαφορετική από τα ενήλικα : είναι συνήθως αντίθετα και άμισχα με στρογγυλωπό σχήμα και παράγονται από το φυτό σε περιορισμένο αριθμό ή συνέχεια για αρκετά χρόνια (πράγματι η εμφάνιση των ενήλικων φύλλων μπορεί να πραγματοποιηθεί ξαφνικά και χρειάζεται μια βαθμιαία περίοδος μεταμορφώσεως ενός ή περισσότερων χρόνων. Για να επιμηκυνθεί η παραγωγή νεανικών φύλλων είναι απαραίτητο να ευνοηθεί ο συνεχής σχηματισμός καινούργιων κλαδιών πράγμα που πετυχαίνεται με ετήσιο κλάδεμα του φυτού στο επίπεδο του εδάφους και με κανονικά κορυφολογήματα. Τα λιγότερα ανθεκτικά είδη καλλιεργούνται σε γλάστρα ή σε παρτέρια όπου το κλίμα είναι αρκετά ήπιο.
Ευκάλυπτος ο κοκκοφόρος (Eucalyptus coccifera )
Είναι ένα ανθεκτικό είδος κατάλληλο και για ζώνες όπου φυσούν δυνατοί άνεμοι. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για φράχτες ή να καλλιεργηθεί σαν θάμνος. Το ενήλικο δέντρο φτάνει το ύψος των 15-20μ και αναπτύσσει «κόμη» πλάτους 3-9μ. Η φλούδα του κορμού είναι λεία, χρώματος άσπρου ή ωχρού –γκρίζου. Οι βλαστοί είναι άσπροι με τεφρογάλανες αποχρώσεις. Το φύλλωμα αποτελείται από ελλειπτικά νεαρά φύλλα πράσινα ή ελαφρά γαλαζωπά που σχηματίζονται σε τυλώδη κλαδιά για μια περίοδο 1-2 περίπου χρόνων. Τα ενήλικα φύλλα είναι αντίθετα χοντρά και λογχοειδή χρώματος πράσινου ή γλαυκού. Η ανθοφορία είναι πολύ άφθονη και παρατηρείται τον Μαίο-Ιούνιο.
Ευκάλυπτος ο νταλρυμπλεάνειος (Eucalyptus dalrympleana)
Είναι ένα είδος ανθεκτικό με γρήγορη που μπορεί να διαμορφωθεί σε δέντρο φτάνοντας τα 10-15μ ύστερα από δέκα περίπου χρόνια ή σε θάμνο με ετήσιο κλάδεμα. Ο κορμός και τα κύρια κλαδιά έχουν άσπρη ή κρεμ φλούδα που με τον καιρό γίνεται ροζ ή καστανή. Το δέντρο παρουσιάζει κόμη διαμέτρου 3μ. με ανοιχτό πράσινο φύλλωμα που αποτελείται από κρεμάμενα προς τα κάτω ενήλικα φύλλα ανοιχτά πράσινα. Τα νεαρά φύλλα είναι αντίθετα ωοειδή, βαθυπράσινα ή πρασινογάλανα και παράγονται για 2-3 χρόνια. Τα λουλούδια είναι άπρα και εμφανίζονται τον Οκτώβριο-Νοέμβριο ενωμένα σε ομάδες των 3.
Ευκάλυπτος ο φικόφυλλος (Eucalyptus ficifolia). Είναι ένα ευαίσθητο είδος που μπορεί να καλλιεργηθεί στις ζώνες με ήπιο κλίμα. Τα ενήλικα δέντρα 20 περίπου χρόνων φτάνουν το ύψος των 15μ και έχουν κόμη πλάτους ως 3μ. Η φλούδα του κορμού είναι τυλώδης και σκούρα. Το φύλλωμα αποτελείται από ωοειδή ή λογχοειδή νεαρά φύλλα μήκους 7-12 εκατ έμμισχα και από φύλλα μήκους 15 εκατ. Η ανθοφορία παρατηρείται τον Αύγουστο.
Ευκάλυπτος ο γλαυκίζων (Eucalyptus glaucesceus). Είναι ένα ανθεκτικό είδος με γρήγορη ανάπτυξη περιζήτητο κυρίως για την ομορφιά του φυλλώματος. Φυτεύεται σε ζώνες προφυλαγμένες από τον άνεμο και μπορεί να αφεθεί ν’αναπτυχθεί σαν δέντρο ή να διαμορφωθεί σα θάμνο. Σαν δέντρο σε 8 χρόνια φτάνει το ύψος των 10μ ενώ σα θάμνος με παραφυάδες φτάνει το ύψος και τη διάμετρο του 1,5μ. Ως τον δεύτερο χρόνο της ζωής του παράγει στρογγυλά και πράσινα νεαρά φύλλα. Στη συνέχεια γίνεται μια βαθμιαία μεταμόρφωση του σχήματος από στρογγυλωπό σε λογχοειδές και τέλος μακρουλό και δρεπανοειδές. Τα ενήλικα φύλλα έχουν μήκος ακόμα και 15εκατ χρώματος γλαυκού ή με ροζ αποχρώσεις. Και η φλούδα διαφέρει ανάλογα με την ηλικία του δέντρου: σε νεαρή ηλικία είναι λεία και πράσινη ή καλλυμένη από ένα άσπρο –γαλάζιο χνούδι ενώ ύστερα από 4-5 χρόνια αναπτύξεως παρουσιάζεται καστανέρυθρη και αρχίζει να αποσπάται αποκαλύπτοντας το από κάτω λείο άσπρο ή τεφρό στρώμα. Η ανθοφορία παρατηρείται τον Οκτώβριο.
Ευκάλυπτος ο σφαιρικός (Eucalyptus globulus)
Είναι ένα ευαίσθητο είδος που μπορεί να αναπτυχθεί καλά στις εύκρατες –θερμές περιοχές όπου συχνά χρησιμοποιείται για αποξήρανση ελωδών εδαφών. Τα δέντρα 20 περίπου χρόνων φτάνουν το ύψος των 40μ με κόμη πλάτους ως 6μ. Έχει άσπρη –μπλέ φλούδα που με τον καιρό διατηρείται λεία. Παράγει για 2-3 χρόνια νεαρά φύλλα ωοειδή –καρδιόμορφα γλαυκά. Τα ενήλικα φύλλα είναι αντίθετα λογχοειδή –δρεπανόμορφα μήκους ως 50εκατ με μυτερή κορυφή και πράσινο χρώμα. Τα λουλούδια ανοίγουν τον Μαίο- Ιούνιο.
Ευκάλυπτος ο γκούννειος (Eucalyptus gunni)
Γνωστός και σαν Ευκάλυπτος ο πλαγιόκλαδος (Eucalyptus divaricata). Είναι ένα είδος ανθεκτικό με γρήγορη ανάπτυξη. Όταν καλλιεργείται σαν δέντρο φτάνει σε 10 χρόνια το ύψος των 12-14μ με κόμη πλάτους ως 4,5μ. Καλλιεργείται επίσης και σαν θάμνος με παραφυάδες που κλαδεύεται κάθε χρόνο ιδιαίτερα περιζήτητο στους πιο μικρούς κήπους για την ομορφιά του φυλλώματος του. Η φλούδα έχει διάφορα χρώματα : του κορμού και των κύριων κλαδιών είναι λεία ανοιχτή πράσινη ή κρεμ που με τον καιρό αλλάζει σε τεφρό ή καστανότεφρο . Η φλούδα των νεαρών κλαδιών είναι κιτρινοπράσινη, ροζ, κοκκινωπή που τείνει στο καστανό και μερικές φορές γλαυκή. Οι βλαστοί είναι ροζ –γλαυκοί και πράσινοι. Παράγει ως το δεύτερο χρόνο νεανικά φύλλα στρογγυλά πλάτους 6 εκατ και με έναν πολύ διακοσμητικό χρωματισμό που ποικίλλει από το πρασινογάλανο ως το ζωηρό άσπρο – αργυρό. Η μεταμόρφωση των φύλλων από νεαρά σε ενήλικα γίνεται βαθμιαία. Τα φύλλα γίνονται λογχοειδή βαθυπράσινα ή πρασινογάλανα. Τα λουλούδια είναι άσπρα και εμφανίζονται ενωμένα σε ομάδες των 3 των Ιούλιο –Αύγουστο. Το είδος αυτό έχει δημιουργήσει πολλά υβρίδια και είναι ιδιαίτερα διαδομένο στην Αγγλία όπου μπορούν να βρεθούν ωραιότατα δείγματα πολύ εύρωστα.
Ευκάλυπτος ο νιχόλειος (Eucalyptus nicholii).
Ευαίσθητο ή ημιανθεκτικό φυτό φτάνει το ύψος των 6μ και διάμετρο της κόμης 2μ ύστερα από πέντε χρόνια καλλιέργειας. Μπορεί να καλλιεργηθεί και σαν θάμνος με ετήσιο κλάδεμα για διακόσμηση βραγιών φτάνοντας το ύψος του 1,5μ και τη διάμετρο του 1,2μ. Οι βλαστοί και τα φύλλα στο στάδιο του σχηματισμού του είναι πορφυρόχρωμοι σκεπασμένοι από λευκωπό χνούδι. Παράγει νεαρά φύλλα μήκους 5 εκατ βαθυπράσινα ή γλαυκά. Τα ενήλικα όμως φύλλα είναι βαθυπράσινα αλλά πιο μακριά.
Ευκάλυπτος ο νιφόφιλος (Eucalyptus niphophila).
Είναι ένα ανθεκτικό είδος πολύ διακοσμητικό χάρη στην εξαιρετική ομορφιά του φυλλώματος και τον ποικίλλο χρωματισμό της φλούδας του. Μπορεί να καλλιεργηθεί και σε ζώνες όπου φυσούν άνεμοι και φτάνει σε 10 χρόνια ως το ύψος και τη διάμετρο των 10μέτρων. Η ανάπτυξη είναι αρχικά αργή αλλά ύστερα από μια ορισμένη περίοδο το φυτό αυξάνεται κατά 1μ το χρόνο. Η φλούδα είναι άσπρη –γαλάζια στα πιο νεαρά φυτά ενώ τα φυτά ηλικίας 4-5 χρόνων έχουν καστανέρυθρη φλούδα που αποσπάται κάθε χρόνο το φθινόπωρο αποκαλύπτοντας έτσι το από κάτω άσπρο –κρεμ ανοιχτό στρώμα που με τη σειρά του παίρνει διάφορους χρωματικούς τόνους με το πέρασμα του χρόνου. Εξάλλου τα νεαρά κλαδιά είναι άσπρα –γαλάζια σκεπασμένα από ένα λευκό –μπλε χνούδι ενώ το χειμώνα παρουσιάζουν έναν όμορφο κόκκινο λαμπρό χρωματισμό.
Το φύλλωμα αποτελείται αποκλειστικά σχεδόν από ενήλικα φύλλα λογχοειδή και λεπτά με ανοιχτό πράσινο ή γλαυκό χρώμα. Σε νεαρή ηλικία έχουν αντίθετα χρώμα πορτοκαλί ή ανοιχτό μαονένιο όπως και οι βλαστητικές κορυφές. Τα λουλούδια ανοίγουν τον Ιούνιο ενωμένα σε βότρεις 7-15 τον αριθμό. Τα ακολουθούν καρποί σκεπασμένοι από ένα άσπρο –μπλε χνούδι.
Ευκάλυπτος ο μικρανθής (Eucalyptus parviflora)
Είναι ένα ανθεκτικό είδος με γρήγορη ανάπτυξη κατάλληλο και για ασβεστώδη εδάφη. Όταν διαμορφώνεται σε δέντρο φτάνει ύστερα από 20 χρόνια το ύψος των 10 και πλέον μέτρων και τη διάμετρο των 4,5μ. Μπορεί να διαμορφωθεί και σε σχήμα χαμηλού θάμνου και τότε φτάνει το ύψος των 2μ και τη διάμετρο του 1,2-1,5μ. Το φυτό παράγει για ένα χρόνο περισσότερα νεανικά ωοειδή φύλλα μήκους 2,5εκατ και πλάτους 1εκατ χρώματος πράσινου ή γλαυκού. Στη συνέχεια εμφανίζονται τα ενήλικα φύλλα έμμισχα σε αντίθετη σχεδόν θέση μήκους 7-8 εκατ και πλάτους 1εκατ. Η φλούδα είναι λεία και θαμπή γκρίζα που με τον καιρό γίνεται καστανή. Τα λουλούδια ανοίγουν τον Ιούλιο-Αύγουστο ενωμένα σε ομάδες των 3-7 και είναι άσπρα.
Ευκάλυπτος ο ολιγανθής (Eucalyptus pauciflora).
Ανθεκτικό είδος όμοιο με τον Ευκάλυπτο των νιφόφιλο γνωστό και με το όνομα Ευκάλυπτος ο δερματώδης (Eucalyptus coriacea). Έχει σκουροκόκκινους ή κίτρινους πορτοκαλιούς βλαστούς που αλλάζουν σε άσπρο –γαλάζιο. Η ανθοφορία παρατηρείται τον Ιούνιο και τα λουλούδια είναι άσπρα ενωμένα σε ομάδες 5-9. Το φυτό που διαμορφώνεται σε δέντρο φτάνει ύστερα από 20 χρόνια το ύψος των 30μ και τη διάμετρο των 6μ. Σαν θάμνος αναπτύσσεται ως τα 2μ και φτάνει τη διάμετρο του 1,5μ.
Η ποικιλία Ευκάλυπτος ο ολιγανθής νάνος (Eucalyptus pauciflora nana)
είναι χαμηλότερη με ανοιχτά πράσινα, λογχοειδή φύλλα και προσφέρει μια ιδιαίτερα πλούσια ανθοφορία. Τα άσπρα λουλούδια εμφανίζονται τον Ιούνιο ενωμένα σε ομάδες 5-22. Οι μέσες διαστάσεις του φυτού σε ηλικία 20 χρόνων είναι : ύψος 6μ διάμετρος 2μ. Σε θαμνώδη μορφή έχει ύψους 1,2μ και ίδια διάμετρο.
Ευκάλυπτος ο περρινιάνειος (Eucalyptus perriniana).
Είναι ένα ανθεκτικό φυτό ιδιαίτερα κατάλληλο για να καλλιεργείται σαν ψηλός ή χαμηλός θάμνος. Παράγει για 2περίπου χρόνια νεανικά φύλλα, στρογγυλωπά με όμορφο χρώμα λεβάντας πορφυρό μόλις εμφανίζονται όπως και τα ενήλικα φύλλα που όμως είναι επιμήκη και κρεμάμενα προς τα κάτω. Η φλούδα του κορμού παρουσιάζεται αρχικά λεία γλαυκή ή πράσινη ενώ μετά τον 4ο χρόνο αρχίζει να αποσπάται και να παρουσιάζει καστανές κηλίδες. Παράγει άσπρα λουλούδια ενωμένα ανα 3 που ανοίγουν τον Ιούλιο-Αύγουστο και στα νέα φυτά.
Ευκάλυπτος ο πολυάνθεμος (Eucalyptus polyanthemos).
Γνωστό και σαν Ευκάλυπτος ο λεύκινος (Eucalyptus populnea) είναι ένα είδος με αργή ανάπτυξη κατάλληλο για ζεστές και ανεμόπληκτες ζώνες που έχουν αρκετά υψηλές ελάχιστες θερμοκρασίες. Σε 20 χρόνια φτάνει και ξεπερνά το ύψος των 12-15μ και αναπτύσσει κόμη πλάτους ως 6μ. Η φλούδα είναι σκούρα και δεν αποκολλάται. Το φύλλωμα είναι γλαυκό αποτελούμενο από νεανικά φύλλα στρογγυλά ή λογχοειδή με πολύ μακριούς μίσχους.
Παρουσιάζει τον Ιούνιο –Ιούλιο μικρά άσπρα λουλούδια ενωμένα σε μασχαλιαία σκιάδια.
Ευκάλυπτος ο κονιορτώδης (Eucalyptus pulverulenta)
Είναι ένα ανθεκτικό φυτό με όρθια μορφή που όταν διαμορφώνεται σε χαμηλό θάμνο εμφανίζει διακοσμητικό ενδιαφέρον. Η φλούδα είναι άσπρη λεία και γυαλιστερή και ύστερα από μερικά χρόνια αρχίζει να αποσπάται αποκαλύπτοντας το από κάτω στρώμα χρώματος κρεμ και καστανού. Τα νεανικά και τα ενήλικα φύλλα δεν παρουσιάζουν πολύ διαφοροποιημένα χαρακτηριστικά : και τα δύο είναι ωοειδή και καλύπτονται από ένα άσπρο –αργυρόχρωμο χνούδι που εξαφανίζεται με τον καιρό. Τα λουλούδια τα οποία ανοίγουν τον Απρίλιο –Μαίο ενωμένα σε ομάδες των 3 είναι ανοιχτά κρεμ. Το φυτό φτάνει το ύψος των 5,5μ και τη διάμετρο του 1,5μ σε 4 χρόνια. Σαν χαμηλός θάμνος φτάνει το ύψος και τη διάμετρο των 2μ.
Ευκάλυπτος ο βασιλεύων (Eucalyptus reguans).
Είναι το πιο μεγάλο είδος και ένα από τα πιο ψηλά δέντρα του κόσμου : φτάνει πράγματι το ύψος των 100 μέτρων. Δεν καλλιεργείτε στην Ευρώπη.
Ευκάλυπτος ο σιδηρόξυλος (Eucalyptus sideroxylon)
Είναι ένα είδος που καλλιεργείται σε ζώνες με ήπιο χειμωνιάτικο κλίμα και κατά προτίμηση με άφθονες βροχές ακόμα και σε φτωχά και άγονα εδάφη. Ο κορμός έχει ανθεκτική φλούδα χρώματος σκούρου κόκκινου ή μαύρου και παρουσιάζει διακλαδώσεις μονάχα στο επάνω τμήμα. Έχει αντίθετα νεαρά φύλλα γραμμοειδή ή μακρουλά και ενήλικα φύλλα εναλλασσόμενα λογχοειδή μήκους ως 10εκατ και πλάτους 2 περίπου εκατ. εφοδιασμένα με μίσχο. Η ανθοφορία παρατηρείται τον Μάιο –Ιούνιο και αντίθετα με τα περισσότερα είδη παρουσιάζει έναν ευχάριστο χρωματισμό. Τα λουλούδια πράγματι έχουν άσπρους –κρεμ ή ροζ-κόκκινους στήμονες. Ανοίγουν ενωμένα σε σκιάδια. (3-7)
Ευκάλυπτος ο λαγηνοφόρος (Eucalyptus urnigera)
Είναι ένα ανθεκτικό είδος που σε ηλικία 4 χρόνων φτάνει το ύψος των 5μ και τη διάμετρο των 4μ. Έχει νεανικά και ενήλικα φύλλα βαθυπράσινα γυαλιστερά και με μορφή και διάταξη όμοιες με εκείνα του Ευκάλυπτου του γκούννειου (E gunni) αλλά με μεγαλύτερες διαστάσεις.
Το χρώμα της φλούδας είναι αρχικά ομοιόμορφο άσπρο-κρεμ ή πολύ ανοιχτό πράσινο. Στην συνέχεια εμφανίζονται καστανέρυθρες κηλίδες . Η ανθοφορία παρατηρείται τον Ιούλιο-Αύγουστο με κρεμ λουλούδια πλάτους 2,5εκατ και ενωμένα σε ομάδες των 3. Τα ακολουθούν οι καρποί με σχήμα λαγηνιού πράσινοι και γυαλιστεροί. Η ποικιλία Ευκάλυπτος ο λαγηνοφόρος γλαυκός (Eucalyptus umigera glauca) παρουσιάζει τεφρογάλανα νεανικά και γλαυκά ή βαθυπράσινα ενήλικα.
Ευκάλυπτος ο εύκαμπτος (Eucalyptus viminalis)
Είναι ένα ανθεκτικό είδος με γρήγορη ανάπτυξη που φτάνει σε ηλικία 20 χρόνων το ύψος των 45μ και τη διάμετρο των 10μ. Η φλούδα του κορμού μπορεί να είναι ανθεκτική, σκούρα και χοντρή ή λεία χρώματος ωχρού –γκρίζου και να σπάζει σε φολίδες όπως σε άλλα είδη. Τα κλαδιά κρέμονται προς τα κάτω και έχουν αντίθετα νεανικά φύλλα άμισχα ανοιχτότεφρα μήκους 8-10 εκατ και πλάτους 2-3εκατ. Τα ενήλικα είναι εναλλασσόμενα λογχοειδή μήκους από 10ως 20εκατ. και πλάτους 2-4 εκατ. εφοδιασμένα με μίσχο. Τα λουλούδια είναι άσπρα ενωμένα σε ομάδες των 3 και ανοίγουν από τον Μάιο ως τον Αύγουστο.
Τεχνική της καλλιέργειας
Οι ευκάλυπτοι είναι δέντρα με γρήγορη γενικά ανάπτυξη κατάλληλα για όλα τα δροσερά και με καλή αποστράγγιση εδάφη τόσο όξινα όσο και ουδέτερα ή στις περισσότερες περιπτώσεις ακόμα και ασβεστώδη. Αναπτύσσονται αντίθετα με δυσκολία στις πολύ άγονες ζώνες ή στα βαριά εδάφη. Φυτεύονται τον Ιούνιο-Ιούλιο σε προφυλαγμένες και ηλιόλουστες θέσεις. Σ’ολη την διάρκεια του καλοκαιριού είναι απαραίτητο να ποτίζονται με αφθονία προπάντων τα φυτά που δεν είναι ακόμα καλά ανεπτυγμένα. Επειδή δεν αντέχουν τη μεταφύτευση είναι απαραίτητο να χρησιμοποιούνται νεαρά φυτά ύψους 30-40 εκατ. και να φυτεύονται στην οριστική θέση με τις ρίζες τυλιγμένες μέσα σε μπάλα χώματος. Πριν από την μεταφύτευση αν το έδαφος είναι φτωχό θα πρέπει να πλουτίζεται το χώμα με νωπή τύρφη και οστεάλευρο. Τα μικρά φυτά παραχώνονται ως 5εκατ πάνω από το «λαιμό». Οι ρίζες καλύπτονται τελείως και το έδαφος διατηρείται υγρό. Οι ευκάλυπτοι μπορούν να καταστραφούν από τον άνεμο προπάντων τα πιο νεαρά φυτά. Είναι απαραίτητο κατά συνέπεια εκτός από μια προφυλαγμένη τοποθεσία να στηρίζονται με πασσάλους στα πρώτα 5-6χρόνια της καλλιέργειας : το μικρό φυτό στερεώνεται γερά σε ένα καλάμι που με τη σειρά του δένεται σε 3 ανθεκτικούς πασσάλους καρφωμένους στο έδαφος σε απόσταση 40 εκατ από το φυτό. Υστερα από 2-3 χρόνια το φυτό δένεται κατευθείαν στους πασσάλους (θα πρέπει να ελέγχονται τα δεσίματα κατά την ανάπτυξη για να μην είναι πολύ σφιχτά.)
Επίσης οι ευκάλυπτοι υποφέρουν από το κρύο γι’αυτό και είναι απαραίτητο προπάντων στα πρώτα χρόνια της καλλιέργειας να προστατεύεται η βάση του στελέχους με άχυρα πανιά ή άλλο υλικό κατά την διάρκεια του χειμώνα. Το φυτό μπορεί επίσης να προστατευτεί με ένα πλαστικό φύλλο στερεωμένο σε τέσσερις πασσάλους τοποθετημένους γύρω από το στέλεχος. Τα φυτά που φαίνονται νεκρά εξαιτίας του παγετού δεν πρέπει πάντοτε να ξεριζώνονται : πράγματι μπορούν να έχουν ακόμα ζωντανές τις ρίζες και να αναπτύξουν νέους βλαστούς στη βάση.
Τα ευαίσθητα είδη καλλιεργούνται σε γλάστρες και χρησιμοποιούνται γενικά σαν φυτά για φύλλωμα. Διατηρούνται στο ύπαιθρο κατά την διάρκεια του καλοκαιριού και μεταφέρονται σε ψυχρό θερμοκήπιο σε ελάχιστη θερμοκρασία 40C όταν αρχίζουν τα πρώτα κρύα.
Γενικά χρησιμοποιούνται δοχεία διαμέτρου 15-20εκατ γεμάτα με ένα μείγμα με βάση κηπόχωμα, κοινό χώμα, τύρφη και άμμο. Στη συνέχεια μπορείτε να τους αλλάξετε γλάστρα ανάλογα με την ανάπτυξη τους αρκεί να διατηρούνται πάντοτε οι ρίζες τυλιγμένες από την μπάλα του χώματος τους. Τα ποτίσματα θα πρέπει να είναι άφθονα αλλά να αποφεύγονται τα λιμνάζοντα νερά που μπορούν να προκαλέσουν ζημιά στο ριζικό σύστημα. Η έκθεση πρέπει να είναι προφυλαγμένη και ηλιόλουστη.
Οι ευκάλυπτοι πολλαπλασιάζονται με σπόρους. Είναι απαραίτητο να γνωρίζει κανείς την προέλευση των σπόρων για να έχει φυτά καλά εγκλιματισμένα. Τα καλύτερα αποτελέσματα πετυχαίνονται με τη χρησιμοποίηση σπόρων από φυτά που καλλιεργούνται σε κλίμα όμοιο μ’εκείνο της νέας καλλιέργειας. Οί καρποί σε σχήμα κάψας ωριμάζουν μόνο ένα χρόνο μετά την ανθοφορία. Στη συνέχεια οι συγκομισμένοι καρποί διατηρούνται σε στεγνό περιβάλλον όπου θα ανοίξουν. Η σπορά πραγματοποιείται για τα ανθεκτικά είδη τον Φεβρουάριο –Μάρτιο. Χρησιμοποιούνται κασόνια γεμάτα με το κατάλληλο μείγμα για σπόρους ή με οποιοδήποτε άλλο ελαφρό μείγμα και καλύπτονται με τζάμια ή άλλα υλικά. Τα κασόνια θερμαίνονται ύστερα από κάτω ώσπου να φτάσουν μια σταθερή θερμοκρασία 13-15οC. H σπορά είναι επιφανειακή και η βλάστηση γίνεται γενικά ύστερα από 2 εβδομάδες. Μερικά είδη όπως ο Ευκάλυπτος ο κοκκοφόρος (E.coccifera) o Ευκάλυπτος ο νιφόφιλος (E.niphophila) και ο Ευκάλυπτος ο ολιγανθής (E.pauciflora) χρειάζονται αντίθετα μια περίοδο προετοιμασίας 6-8 εβδομάδων κατά τη διάρκεια των οποίων οι σπόροι στρωματώνονται σε υγρό και ψυχρό περιβάλλον. Όταν αρχίζει η βλάστηση ανοίγονται τα κασόνια κλείνει η θέρμανση και αρχίζουν τα κανονικά ποτίσματα για να διατηρείται το μείγμα υγρό. Μια πρώτη μεταφύτευση πραγματοποιείται όταν τα μικρά φυτά έχουν τέσσερα φύλλα χρησιμοποιώντας δοχεία με τύρφη, κοινό χώμα και άμμο που διατηρούνται σε σκιερή θέση για την πρώτη εβδομάδα. Ύστερα μεταφέρονται στον ήλιο και ποτίζονται κανονικά. Τα μικρά φυτά διατηρούνται σε ψυχοστρωμνή κλειστή κατά τις πιο ψυχρές και βροχερές ημέρες ως τον Ιούνιο. Στην περίοδο αυτή τα φυτά θα φτάσουν το ύψος των 15μ περίπου εκατ. και θα είναι απαραίτητο να δεθούν σε στήριγμα. Τον Ιούνιο μπορούν να αρχίσουν να φυτεύονται στην οριστική τους θέση. Για να συνεχιστεί η καλλιέργεια σε γλάστρα η μεταφύτευση θα γίνει αφού τα φυτά φτάσουν το ύψος των 30-40 εκατ. Είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθούν δοχεία διαμέτρου 30 περίπου εκατ γεμάτα με ένα πιο βαρύ μείγμα με βάση κηπόχωμα, κοινό χώμα, τύρφη και άμμο όπως για τη συνηθισμένη καλλιέργεια σε γλάστρα.
Η μεταφύτευση είναι γενικά η πιο λεπτή «επιχείρηση» για το γένος αυτό των φυτών: οι ρίζες πρέπει να αφήνονται πάντοτε τυλιγμένες από την μπάλα του χώματος. Εξάλλου για τα φυτά που καλλιεργούνται σε γλάστρα είναι απαραίτητο να ποτιστεί η μπάλα του χώματος πριν από το φύτεμα στην οριστική θέση και τα ποτίσματα να συνεχίζονται κανονικά ως τις αρχές της περιόδου αναπαύσεως του δέντρου.
Κλάδεμα
Το κλάδεμα είναι μια πολύ σπουδαία εργασία στην καλλιέργεια των ευκαλύπτων που κλαδεύονται κανονικά κάθε χρόνο ή περιοδικά ανάλογα με το είδος διαμορφώσεως. Για να πετύχει κανείς δενδρύλλια, χαμηλούς και υψηλούς θάμνους δέντρα με πατροπαράδοτες διαστάσεις και μορφή είναι απαραίτητες ιδιαίτερες μέθοδοι κλαδέματος. Το δέντρο που αναπτύσσεται με τη φυσική του μορφή παρουσιάζει έναν μόνο κορμό με λίγες και λεπτές διακλαδώσεις καθώς και κορυφή που προέρχεται από τη γρήγορη ανάπτυξη του κορυφαίου βλαστού.
Για να καλλιεργηθεί το φυτό σαν χαμηλός θάμνος είναι απαραίτητο να κλαδεύεται κάθε χρόνο στις αρχές της ανοίξεως και να κόβονται όλα τα κλαδιά στο επίπεδο του εδάφους.
Για να επιτύχει κανείς αντίθετα δενδρύλλια με χαμηλά κλαδιά και δέντρα με πιο περιορισμένες διαστάσεις κόβεται το κεντρικό στέλεχος έτσι που να διατηρήσει μόνο τα κλαδιά του προηγούμενου χρόνου. Το κλάδεμα αυτό πραγματοποιείται κάθε χρόνο τον Ιούνιο ώσπου το δέντρο να έχει κορμό στο επιθυμητό μήκος. Θα πρέπει να διατηρείται σε ισορροπία η ανάπτυξη της «κόμης» με αφαίρεση των βλαστών που τείνουν να αναπτύσσονται περισσότερο από τους άλλους και να ελέγχεται με κλάδεμα όλων των κλαδιών ακόμα και ως το μισό του μήκους τους : έτσι πετυχαίνονται δείγματα με περιορισμένο ύψος και με εύρωστα κλαδιά που αναπτύσσονται κάτω από το ανάστημα του κορμού. Στις ζώνες που είναι εκτεθειμένες στους ανέμους όπου είναι απαραίτητο ένα καλό ανεπτυγμένο ριζικό σύστημα θα πρέπει να κόβονται τα δέντρα σχεδόν στο επίπεδο του εδάφους την άνοιξη μετά το φύτεμα. Το καλοκαίρι αν θέλει κανείς να καλλιεργήσει το φυτό σαν δέντρο αφήνει έναν μόνο βλαστό στη βάση και αφαιρεί όλους τους άλλους. Διαφορετικά για να σχηματίσετε ένα θάμνο αραιώνετε τους βλαστούς και αφήνετε έναν ορισμένο αριθμό απ’αυτούς. Για τα φυτά που είναι εκτεθειμένα στους ανέμους είναι προτιμότερο να μην αναπτύσσεται υπερβολικά η κόμη :στην περίπτωση αυτή γίνεται ένα ετήσιο κορυφολόγημα την άνοιξη πριν από την αφύπνιση της βλαστήσεως.
Όταν θέλει κανείς να έχει φυτά που να παράγει συνεχώς νεαρά φύλλα θα πρέπει να κόβει όλα τα κλαδιά ηλικίας 1 χρόνου κάθε άνοιξη πριν από την αφύπνιση της βλαστήσεως.
Εξάλλου οι ευκάλυπτοι διαμορφώνονται συχνά σε χαμηλούς θάμνους με κοντούς κορμούς και τότε χρειάζονται ιδιαίτερο κλάδεμα :καθορίζεται το επιθυμητό ύψος του κορμού και κόβονται όλα τα στελέχη που βρίσκονται 15εκατ. πάνω απ’αυτό το ύψος μαζί με όλα τα πλευρικά κλαδιά. Στη συνέχεια αφήνονται μόνο οι βλαστοί που σχηματίζονται στα 15εκατ. από το άκρο του κορμού και αφαιρούνται όλοι οι άλλοι. Για να διατηρηθεί η μορφή αυτή είναι απαραίτητο να αφαιρούνται κάθε χρόνο την άνοιξη και όλοι βλαστοί που εμφανίζονται στο άκρο του κορμού και να περιορίζεται η υπερβολική ανάπτυξη μερικών κλαδιών με κορυφολόγημα ή κόψιμο τον Μάιο –Ιούνιο.
Τα φυτά που καλλιεργούνται σε γλάστρα μπορούν να πάρουν μορφή χαμηλού θάμνου ή διακλαδισμένου δενδρυλλίου. Στην πρώτη περίπτωση κόβονται όλα τα κλαδιά στο επίπεδο του εδάφους στις αρχές της ανοίξεως κάθε 1-2 χρόνια. Για να ευνοηθεί αντίθετα η διακλάδωση των δενδρυλλίων είναι απαραίτητο να κορυφολογούνται συχνά οι πιο εύρωστοι βλαστοί. Όταν το δενδρύλλιο είναι πολύ πυκνό και αρχίζουν να εμφανίζονται τα ενήλικα φύλλα κόβονται σύρριζα όλα τα κλαδιά.
Ζωικοί εχθροί και ασθένειες
Οι νεαροί βλαστοί μπορούν να προσβληθούν από ψύλλες που τρέφονται από το χυμό και αφήνουν μια άσπρη κηρώδη ουσία. Τα φύλλα προπάντων τα νεαρά μπορούν να παρουσιάσουν παραμορφώσεις και να ξεραθούν. Το παράσιτο αυτό μπορεί να καταπολεμηθεί με προϊόντα που έχουν σαν βάση το θερινό πολτό.
Οι πιο συχνές ασθένειες είναι η σήψη του λαιμού στα φυτά που μόλις έχουν βλαστήσει και η μολύβδωση στα ενήλικα δέντρα. Στην πρώτη περίπτωση πρόκειται για έναν μύκητα που προσβάλλει το φυτό σε κακές συνθήκες καλλιέργειας όπως η παρουσία λιμνάζοντας νερού : οι ρίζες σαπίζουν και τα στελέχη με τα φύλλα αρχίζουν να ξεραίνονται από την βάση. Δεν υπάρχουν αποτελεσματικά μέσα για την καταπολέμηση της ασθένειας αυτής και πρέπει να ξεριζώνονται τα άρρωστα φύλλα. Η μολύβδωση είναι πάντοτε μια ασθένεια που προκαλείται από μύκητα : η μόλυνση προέρχεται από μη επουλωμένες πληγές και τα συμπτώματα είναι διάφορα. Τα φύλλα μπορούν να πάρουν άλλο χρωματισμό και να γίνουν σαρκώδη ή παραμορφωμένα. Οι κορμοί και τα κλαδιά μπορούν να παρουσιάσουν εσωτερικές νεκρώσεις και να καλυφθούν από γκριζωπά καρποφόρα σώματα. Η καταπολέμηση είναι προληπτικού τύπου : θα πρέπει να αφαιρούνται τα άρρωστα φύλλα και να προστατεύονται τα τραύματα με μαστίχα.
0 σχόλια